[ Pobierz całość w formacie PDF ]
pierwszymi, pewnie by odmieniali EwangelijÄ… co rok 38.
III. 3. Zwycięstwa kontrreformacji
Kontrreformacji nie udało się pokonać reformacji na północy Europy, ale
powstrzymano jÄ… i wyparto z Francji, WÅ‚och i Polski. Straty poniesione w Europie
zrekompensował Kościół katolickimi nabytkami w Nowym Zwiecie. Konkwista pod
znakiem krzyża odbywała się tak gwałtownie, że liczba ludności Ameryki Południowej
i Zrodkowej spadła z 60 mln (XVI w.) do 19 mln (w końcu XVIII w.). Po podboju
hiszpańskim w latach siedemdziesiątych XVI w Meksyku z 25 mln ludności pozostało
tylko 4,5 mln39. Należy jeszcze nadmienić, iż zwycięstwa kontrreformacyjne Kościół
katolicki zawdzięcza głównie działalności czterech papieży. Pierwszy z nich Paweł III
zatwierdził zakon Towarzystwa Jezusowego, utworzył trybunał inkwizycyjny i zwołał
37
J. Brożek, dz. cyt., cyt. za Tamże, s. 30.
38
J. Brożek, dz. cyt., cyt. za Tamże.
39
Por. E. Lewandowski, dz. cyt., s. 84.
17
Warszawskie Seminarium Teologiczne
sobór trydencki, który wzmógł działalności kontrreformacyjną. Jego następca Paweł III
wyróżniał się w akcjach terrorystycznych. Wypędził on z Rzymu 113
niezdyscyplinowanych biskupów, setki wałęsających się mnichów, wszystkie
prostytutki i sutenerów. %7łydów zamknął w getcie a w 1559 wprowadził indeks ksiąg
zakazanych. Za Piusa IV potępiono protestantyzm i określono doktrynę katolicką zaś
Pius V był człowiekiem surowym, o którym powiadano, że cały Rzym zamierzał
zamienić w jeden wielki klasztor. Inkwizycja z całą bezwzględnością egzekwowała
postanowienia soborowe. Pius V nie łagodził wyroków kościelnych, pozwalał na
ciężkie tortury i kary, takie jak wyrywanie języków i galery. (Co ciekawe zaliczono go
pózniej w poczet świętych). To właśnie bezwzględność postępowania sprawiła, iż
zdeprawowana władza duchowna i wolnomyśliciele przekonali się, że nie ma żartów.
Ożywienie katolicyzmu zasiało ziarno wojny trzydziestoletniej.
Zakończenie
Znany filozof niemiecki Georg W. F. Hegel oskarżał przedreformacyjny Kościół,
że poprzez kult świętych i Matki Boskiej a także podział na laikat i duchowieństwo
odciął ludzi od Boga. Kościół przez swoje działania zastąpił ludziom sumienie
i prowadził ludzi jak dzieci, w końcu prowadząc do degradacji etyczności. W miejsce
posłuszeństwa prawa rozumu i etyki ustanowiono ślepe i bezwzględne posłuszeństwo
kościołowi rzymskiemu. Dlatego cieszy niezmiernie powstanie i rozwój reformacji
w Europie i Polsce. Zapoznanie się z działalnością reformatorską i antyjezuicką
w naszym kraju w XVI i XVII w. ukazuje bezsprzecznie, że ówczesna Polska posiadała
wspaniałych wolnomyślicieli, ludzi wielce tolerancyjnych i szanujących odmienność
przekonań współobywateli naszego kraju. To oni rozsławili w Europie imię
Rzeczpospolitej jako kraju bez stosów . Bolesnym i smutnym natomiast jest fakt, iż
reformacja w Polsce upadła. Zdumiewa zaś i napawa zadumą obecne przez wieki
zakłamanie, chęć władzy i bogactwa w Kościele katolickim, nie przebierającym
w środkach by utrzymać swą pozycję w świecie.
Myślę, że upadek reformacji, tak w Polsce, jak i w innych krajach był
spowodowany, niezrozumieniem tego, jak bezwzględnym przeciwnikiem jest Kościół
katolicki dla wszystkich ośmielających się myśleć inaczej.
Podsumowują należy uznać za chlubną kartę w historii Polski, iż naród nasz
posiadał wspaniałych przedstawicieli reformacji i ruchów antyjezuickich. Niechże ta
18
Warszawskie Seminarium Teologiczne
świadomość osłodzi smutny fakt, iż kontrreformacja zwyciężyła w naszym kraju. Oby
przykład tolerancji i dobrych przemian społecznych obecnych w Rzeczypospolitej XVI
i XVII w. stał się wzorem do naśladowania dla każdego żyjącego dziś w naszym kraju.
Niech dokonania naszych wielkich rodaków nie pójdą w zapomnienie niech i dla nas
Biblia stanie się zródłem wszelkich dobrych przemian i godnego postępowania
nacechowanego tolerancją i miłością blizniego.
Bibliografia
yródła
1. Tazbir J., Literatura antyjezuicka w Polsce 1578-1625, Warszawa 1963.
Opracowania
1. Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego. Czasy nowożytne, t. III, Warszawa
1989.
2. Lewandowski E., Oblicza religii chrześcijańskiej, Aódz 1987.
3. Kautsky K., Z dziejów Kościoła katolickiego, Warszawa 1949.
4. Krasiński W., Zarys dziejów reformacji w Polsce, Warszawa 1903.
5. Kronika chrześcijaństwa, red. zespół, Warszawa 1998.
6. Wright E., Historia świata. Ostatnie pięćset lat, Warszawa 1992.
19
[ Pobierz całość w formacie PDF ]